روانشناسي يا روانپزشك
تفاوت روانشناسي و روان‌پزشكي از نظر علمي
روانشناسي يكي از شاخه‌هاي علوم انساني و روان‌پزشكي يكي از شاخه‌هاي پزشكي است. هر دو رشته در زمينه‌ي درمان اختلالات رواني نقش دارند و مكمل كار يك‌ديگر هستند. روان‌پزشكان پس از گذراندن حدود ۷ سال تحصيلات پزشكي عمومي و سپس مطالعه در زمينه‌ي اعصاب و روان يا روان‌پزشكي، به عنوان روانپزشك به كار درمان مي‌پردازند. روانشناسان به مطالعه‌ي رفتار و فرآيندهاي رواني، تشخيص و درمان اختلال‌هاي روان‌شناختي و… در يك دوره‌ي ۴ ساله به عنوان كارشناس، و يك دوره‌ي ۲ ساله به عنوان كارشناس ارشد مي‌پردازند. هم‌چنين ميتوانند با ۴-۵ سال ادامه‌ي تحصيل به درجه‌ي دكتراي روانشناسي در مركز روانشناسي دست يابند.
تفاوت كار روانشناس و روانپزشك
روان‌پزشكان به خاطر تحصيلاتي كه در زمينه‌ي پزشكي داشته‌اند توانايي تشخيص اختلال و انجام دارودرماني در زمينه‌ي اختلالات روان‌شناختي را دارند و براي درمان‌هاي روان‌شناختي بايد درمانجو (مراجع) را پيش روانشناس بفرستند. روانشناسان به خاطر تحصيلاتي كه در زمينه‌ي رفتار و فرآيندهاي رواني داشته‌اند توانايي تشخيص اختلال و روان‌درماني در زمينه‌ي اختلالات روان‌شناختي را دارند و براي درمان‌هاي دارويي بايد درمانجو را پيش روانپزشك بفرستند.
روانپزشك براي درمان اختلال رواني دارو تجويز مي‌كند ولي روانشناس با روش‌هاي گوناگون روان‌درماني مانند درمان‌شناختي، درمان شناختي – رفتاري، روان‌كاوي و … به درمان مي‌پردازد.
روانپزشك اجازه‌ي بستري كردن بيمار در بيمارستان و انجام روش‌هاي درماني ويژه مانند الكتروشوك را دارد ولي روانشناس چنين اجازه‌اي ندارد.
روانپزشك نسبت به وضعيت مراجع بر روي عوامل زيستي و فيزيولوژيك تاكيد دارد. ولي روانشناس بر روي عوامل محيطي، زيستي، روان‌شناختي، خانوادگي و تجارب زندگي و سبك زندگي تاكيد مي‌كند. به همين دليل روانپزشك اجازه‌ي روان‌درماني و مشاوره غيردارويي ندارد و اين كار را روانشناس انجام مي‌دهد.
روان‌پزشكي داراي يك شاخه است و روانشناسي داراي بيش از ۳۰ شاخه‌ي اصلي است كه هر كدام در زمينه‌ي ويژه‌اي كار مي‌كنند.
مشكل از همين‌جا آغاز مي‌شود برخي از روان‌پزشكان بر اين باورند كه با گذراندن چند دوره‌ي چند ساعته آموزش روان‌درماني ميتوانند به روان‌درماني نيز بپردازند از سوي ديگر روانشناسان باليني هم بر اين باورند كه به دليل آشنايي با دارودرماني در دانشگاه ميتوانند به درمان دارويي بپردازند. كشمكش احمقانه‌ي ميان روانشناسان و روان‌پزشكان از همين‌جا آغاز مي‌شود اين كشمكش تنها در ايران نيست و در برخي از كشورهاي ديگر مانند آمريكا نيز هست.
به ياد بسپاريد كه: روانپزشك تنها اجازه‌ي انجام دارودرماني و روانشناس تنها اجازه‌ي روان‌درماني دارد. پس ورود روانپزشك به روان‌درماني و مشاوره، و ورود روانشناس به دارودرماني غيرقانوني و غيرعلمي و غيراخلاقي است.
اول پيش روانشناس بروم يا روانپزشك؟
به پرسش آغاز نوشته برگشتيم. بهتر است بگويم اين بستگي به شما دارد كه كدام را برگزينيد. اگر روانشناس يا روان‌پزشكي كه پيش او مي‌رويد در كار خود حرفه‌اي باشد و از اخلاق پيروي كند در صورت نياز از طرف مقابل كمك مي‌گيرد و شما را پيش او مي‌فرستد. اما من به شما پيشنهاد مي‌كنم كه نخست پيش روانشناس برويد. چون ممكن است به دارودرماني نياز نداشته باشيد و اگر روانشناس تشخيص دهد شما به درمان دارويي نيز نيازمنديد بايد شما را پيش روانپزشك بفرستد. بيش‌تر اختلالات روان‌شناختي به رويكرد روان‌درماني و دارودرماني در كنار يك‌ديگر نيازمند هستند پس همكاري روانشناس و روانپزشك با يك‌ديگر اهميت بسيار دارد. از سوي ديگر دارو درماني براي كنترل و بهبود اختلال رواني كاربرد دارد پس دارو درماني بدون روان‌درماني نتيجه نخواهد داد.
من هميشه يك داستان كوتاه براي كساني كه اين پرسش را از من مي‌پرسند بازگو مي‌كنم. فرض كنيد كسي پيش روانپزشك برود و بگويد من گرسنه‌ام روانپزشك او را كنار رودخانه مي‌برد برايش ماهي مي‌گيرد و به او مي‌گويد اين ماهي را بخور تا سير شوي. ولي روانشناس او را كنار رودخانه مي‌برد و به او ماهي‌گيري و پختن را ياد مي‌دهد تا هر گاه احساس گرسنگي كرد بتواند خود را سير كند. اين داستان يك چيز را روشن مي‌كند براي درمان دارويي نياز به روانپزشك احساس مي‌شود چون او تخصص پزشكي دارد. ولي اگر ريشه‌ي مشكل زيستي نباشد درمانجو نيازمند اين است كه نسبت به مشكلات خود شناخت پيدا كند و راهكارهاي مناسب براي حل مشكلاتش را بياموزد تا سلامت روانش حفظ شود. كار روانشناس اين است كه به درمانجو كمك كند تا به اين هدف دست يابد.
در سراسر جهان مراكزي براي درمان‌هاي اختلالات روان‌شناختي وجود دارد كه به صورت تيمي كار مي‌كنند. در اين مراكز روانپزشك، روانشناس، مددكار و پرستار روان در كنار يك‌ديگر به كار درماني مي‌پردازند و كار يك‌ديگر را كامل مي‌كنند. اين شيوه‌ي درماني مي‌تواند از درمان‌هاي انفرادي كه به دست روانشناس و روانپزشك انجام مي‌شود بسيار سودمندتر باشد چون بررسي همه‌جانبه انجام مي‌شود.
اگر شما نيز يك روانشناس يا روانپزشك هستيد از شما درخواست مي‌كنم با سوگيري و تعصب، احساس برتري نكنيد. همان‌گونه كه گفته شد كار روانپزشك و روانشناس متفاوت است و اگر چنين باوري نداريد شما نيز از دانش‌آموختگان نادان هستيد!
برچسب: ،